شهيد ملا نور محمد بم پشتي يكي از شعراي گرانقدر بلوچستان است كه در يك خانواده متعهد و باايمان در يكي از روستاهاي بخش بم پشت از توابع شهرستان سراوان ديده به جهان گشود. ملانور محمدتنها فرزند خانواده اش بود كه در سنين كودكي مادرش ـ آن گنجينه محبت ـ را از دست داد. عمه ايشانسرپرستي اش را برعهده گرفت .شهيد ملانور محمد وقتي كه 4 سال داشتند ، استعداد و ذوق شعريخودش را نشان داد . هنگامي كه ايشان به همراه پدر و كنيزشان و تعدادي از افراد براي دروكردن گندمبه مزرعه مي رفتند ، چون بسيار كنجكاو و زيرك بود و از آنكه پدرش زني اختيار نمي كرد ، ناراحتبود و مي خواست به صورت شعر به ايشان بفهماند كه براي خود همسري برگزيند و خطاب به پدرش می گويد:
توئي عثمان غني سكّ انت بي جني 
تئي مولدانت گُلي تئي هوشاپ انت گِلي
در اوايل حكومت قاجار كه حكومت به تمام قسمت هاي مختلف ايران بويژه بلوچستان لشكر كشي ميكرد تا حكومتش را تثبيت كند، بم پشت هم از اين لشكر كشي قجرها در امان نماند . غارت و چپاول آنها سبب مهاجرت بسياري از مردم اين منطقه به نواحي ديگر بلوچستان گرديد.در حمله قاجار هركسي كه مي خواست از ظلم و جور آنان در امان بماند به مناطق ديگر بلوچستان كه اقوام و خويشاوندي داشت مهاجرت مي كرد. ملا نور محمد هم به سرزمين خويشاوندانش يعني مندپاكستان مهاجرت كردند و در اين سفر ملانور محمد درازهي در مكران با ملافاضل ، ملا بوهير ، ملاقاسم، ملا محمد و … كه از بزرگترين شاعران بلوچستان هستند ، آشنا گرديدند و مدت طولاني را در كنارهم بودند و سفرهايي را در گوشه و كنار بلوچستان داشتند و در عصر آنها كه ادبيات بلوچي تنها به شعرو شاعري اختصاص داشت ، ايشان در مورد شعر و زبان بلوچي مباحثات و گفتگوهايي با هم داشتند ودر آن دوران شعرا سعي در سرودن اشعار ناب، با سبك و وزن خاص داشتند كه در بعضي موارد شاهدمشاعره (مقابله شعري) آنها هستيم . اولين مشاعره در ادبيات بلوچي مربوط به همين دوره مي باشد كهشهيد ملانورمحمد با ملافاضل و ملابوهير در يكي از سفرهايشان در مكران وقتي شب را در محلي به سرمي بردند و سحرگاه هنگام برپاخواستن براي نماز فجر ، يكي از آنها پيشنهاد مي كند كه در مورد شبنم(نُود) چند بيتي بسرايند و آنها بعد از نماز شروع به سرودن شعر مي كند كه ابتداي شعر شهيد اين چنين است :
مروچي نوُد سحرگاهءَ در كاينت من پگّاه ءَ
رُدَنت چه كهر دريايءَ جُدط بندنت اناگاه ءَ
موكُل خاصءِ درگاهءَ سمينءِ سيل ءُ همراهءَ
ملا نور محمد بم پشتي در اين سفر ازدواج مي كند و بعد از آن كه امنيت نسبي در بم پشت برقرارگرديد، دوباره به زادگاهش بر مي‌گردند كه در اين زمان بين قوم درازهي با علم خان حاكم سروان سوءتفاهمي بوجود مي آيد كه اين سوء تفاهم مدتها باقي مي ماند و در هنگام لشكر كشي علم خان به همراهي نيروهاي قاجار به سراوان ، ملانور محمد ، مير بي بگر و تني چند از قوم درازهي كه در قلعهسب بودند، دستگير مي شوند و به همراه اسرا آنها را با زندان كرمان انتقال مي دهند. شهيد ملا نورمحمد در زندان كرمان به زبان مادريش شعر مي سرايد و اشعارش را براي زندانيان و اسيران دربند قاجارمي خواند كه به علت عدم تحمل اشعارش ، زبان وي را و دست مير بي بگر را قطع مي كنند، كه شهيدملانور محمد به سبب جراحات وارده جان به جهان تسليم مي كند و هم اكنون قبر آن بزرگ مرد بلوچ درشهر ماهان ، قبرستان شاه نعمت الله ولي (رح) قرار دارد و آخرين شعر ملانور محمد در زندان كرمان بدين گونه است.
نشتگون كرمان ، جنان شعران تَلوَسنت تركي جن شپي پاسان
پر منءُ بي بگرءَ نوابينءَ با هرطءِ بچءَ جُهل جوابين ءَ
شهيد ملا نور محمد مثل ديگر شعراي بلوچ در سرودن شعر به زبان فارسي هم تبحر خاصي داشتند و بازيبايي و وزن شعر مي سرودند كه زبان و بيان شعري شهيد بسيار شيوا و دلنشين است كه هر خواننده اي را به وجد مي آورد.
برفراز مسند گل بوده ام با عيش و نوش
شربتي خوردم ز جانم از شراب مي فروش
ملا نور محمد بم پشتي همانطور كه در سرودن شعر بزمي ماهر بودند ، در موارد ديگر سروده هايي دلنشين دارند :در مورد فرهنگ و اوضاع اجتماعي (دودءُ ربيدگان) :
كوه كبنڈین چه تيهري بندان سستگ انت كنڈگ ءُ ناراستين كلوٹ بالا رستگ انت
بي بنين روباه چو پلنگ ءَ اپرستگ انت
بدبوئين اسپنتان چما انبان گوستگ انت
در مورد دوستي دين و اهميت مناسك حج :
مَلَك منءَ اومان انت دل آرامين 
مكّهئي كوتءُ بيت نكو نامين 
زياده منءَ شاهءِ زيارت برحكّين 
سرورءِ ديدارءُ هزار لكّين 
چارين اصحاب ءُ حضرت بي شكين
درين محمد (ص) قبر مباركّين
نویسنده:برادرخدانظردرازهی

منبع:مهرء هنکین

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: